Dewisiadau eraill yn lle gwrandawiadau panel terfynol ar gyfer achosion addasrwydd i ymarfer – safbwynt y cyhoedd

Adroddiad ymchwil Mai 2013

Beth oedd ymatebion y cyhoedd i ddewisiadau amgen i wrandawiadau panel terfynol?

Fe wnaethom gomisiynu ymchwil ledled y DU gydag aelodau o’r cyhoedd ar ddewisiadau amgen i wrandawiadau panel terfynol ar gyfer datrys achosion addasrwydd i ymarfer. Canfu’r ymchwil fod cefnogaeth gref i’r gwahanol ddulliau hyn, yn bennaf oherwydd bod gwrandawiadau yn aml yn achosi straen i’r bobl sydd wedi cwyno am y gweithiwr gofal iechyd proffesiynol neu’r gweithiwr cymdeithasol. Ond roedd pryderon hefyd y gallai'r dewisiadau amgen hyn arwain at ymchwiliadau llai trylwyr, cosbau rhy drugarog, diffyg tryloywder, a cholli llais yr achwynydd yn y broses.

Pwrpas

Comisiynasom yr ymchwil hwn mewn ymateb i’r diddordeb cynyddol gan y rheolyddion a oruchwyliwn mewn dewisiadau amgen i wrandawiadau panel terfynol ar gyfer delio ag achosion addasrwydd i ymarfer. Roeddem yn teimlo y gallem gyfrannu’n ddefnyddiol at y ddadl drwy archwilio safbwyntiau aelodau’r cyhoedd ar y dewisiadau amgen hyn, nad oedd wedi’i deall yn llawn hyd yma. Mae aelodau'r cyhoedd yn un o'r prif ffynonellau cwynion i reoleiddwyr, a hebddynt ni fyddai llawer o bryderon yn cael eu hadrodd. Felly mae'n bwysig deall sut maen nhw'n teimlo am y mentrau hyn.

Cefndir

Yn 2011, ceisiwyd deall profiadau pobl o gwyno i reoleiddwyr a gweithredu fel tystion mewn achosion addasrwydd i ymarfer. Roeddem wedi nodi ein barn yn flaenorol ar ddewisiadau amgen i wrandawiadau yn 2011, pan wnaethom ymateb i ymgynghoriad y GMC ar wahanol ffyrdd o ymdrin ag achosion ar ddiwedd ymchwiliad. Roedd y GMC yn cynnig gwaredu pob achos lle'r oedd y meddyg yn fodlon derbyn y sancsiwn arfaethedig trwy gyfrwng cyfarfod gyda nhw. Dywedasom ein bod o blaid yr egwyddorion y tu ôl i’r cynigion, sef dod o hyd i ffyrdd cymesur a chost-effeithiol o ymdrin ag achosion addasrwydd i ymarfer, ond lleisiwyd ein pryderon ynghylch tryloywder y trefniadau arfaethedig. Yn ein hymateb i ymgynghoriad yr NMC ar waredu cydsyniol ym mis Awst 2012, mynegwyd ein pryderon ynghylch cynnal hyder y cyhoedd, y risg o gael eu herlyn, cynnwys achwynwyr, a chadw cofnodion a thryloywder.

Briff ymchwil

Mae’r ymchwil yn archwilio safbwyntiau aelodau’r cyhoedd o bob rhan o’r DU ar y dewisiadau amgen hyn, mewn egwyddor ac yn ymarferol, ac i ba raddau y gallent gyflawni’r tri nod addasrwydd i ymarfer, sef:

• diogelu'r cyhoedd
• cynnal hyder y cyhoedd yn y proffesiwn a rheoleiddio, a 
• cynnal safonau proffesiynol.

Roedd achwynwyr a'r rhai nad oeddent yn achwyn yn rhan o'r prosiect.

Canfyddiadau

Roedd pob un o'r achwynwyr wedi cael y broses gwrandawiad yn straen iawn, yn llawer mwy nag yr oeddent yn ei ddisgwyl, ac roedd disgwyliadau'r rhai nad oeddent yn achwyn yn adlewyrchu'r profiad hwn. Felly cafodd dewisiadau amgen i wrandawiadau panel terfynol dderbyniad da gan achwynwyr a’r rhai nad oeddent yn achwynwyr: fe’u hystyriwyd yn ffordd o arbed amser ac arian, a gwneud y profiad yn llai o straen i’r achwynydd.

Serch hynny, roedd pryderon pe bai gwrandawiad y panel yn cael ei ddileu:

• byddai'n arwain at ymchwiliad llai trylwyr
• byddai'r gweithiwr proffesiynol yn derbyn sancsiwn mwy trugarog
• ni fyddai’r achwynydd yn cael y cyfle i gyfleu eu hochr nhw o’r stori a thynnu sylw at anghywirdebau yng nghyfrif y gweithiwr proffesiynol
• byddai'r broses yn llai tryloyw, gyda'r achwynydd yn cael ei gadw allan o'r ddolen yn enwedig pan ddaeth i ddarganfod y sancsiwn.

Y gred gyffredinol oedd, os oedd unrhyw anghydfod ynghylch y digwyddiadau, y dylid mynd â’r achos i wrandawiad, a theimlai rhai y dylai cwynion difrifol iawn fynd i wrandawiad bob amser. Roedd rhai hefyd am i'r achwynydd gael dweud a oedd gwrandawiad yn cael ei gynnal ai peidio.

Camau nesaf

Dros yr ychydig fisoedd nesaf, byddwn yn ystyried y canfyddiadau hyn ochr yn ochr â mentrau sy'n dod i'r amlwg gan y rheolyddion, er mwyn llywio ein barn ar sut y maent yn ymdrin â'r dewisiadau amgen hyn.