Astudiaeth achos: Nyrs ddeintyddol a anwybyddodd arferion aflan a rhoi ei chleifion mewn perygl

Cefndir

Ymchwiliodd y Cyngor Deintyddol Cyffredinol (GDC) i achos ynghylch tri o’i gofrestryddion a oedd yn gweithio gyda’i gilydd mewn practis deintyddol. Roedd un gweithiwr cofrestredig yn ddeintydd a phrifathro'r practis, roedd un arall yn rheolwr practis ac yn nyrs ddeintyddol, ac roedd y trydydd - a oedd yn destun ein hapêl Adran 29 - hefyd yn nyrs ddeintyddol. Mynychodd y deintydd a rheolwr y practis wrandawiad addasrwydd i wneud gwaith meddygol y Cyngor Deintyddol Cyffredinol, ond ni wnaeth y trydydd cofrestrai. 

Yr hyn a glywodd y panel

Roedd yr honiadau gerbron y panel yn deillio o bryderon am arferion hylendid gwael y deintydd. Un o'r prif faterion oedd y defnydd lluosog o fenig llawfeddygol ac offer ar wahanol gleifion - roedd yr offer hwn naill ai at ddefnydd sengl yn unig neu nid oedd wedi'i ddiheintio na'i sterileiddio rhwng defnydd. Gallai hyn fod wedi arwain at amrywiaeth o glefydau a gludir yn y gwaed ymhlith cleifion y practis, y bu’n rhaid cynnig profion ychwanegol iddynt o ganlyniad. Creodd canlyniadau arferion hylendid mor wael lawer iawn o bryder diangen ymhlith cleifion y practis. Yn ystod ymchwiliad y GDC, roedd y cofrestrai yn anonest yn ei hymateb.

Penderfyniad panel y CDC

Canfuwyd y rhan fwyaf o'r ffeithiau wedi'u profi yn erbyn y cofrestrai, ac mewn ymateb gosododd y panel amodau am 12 mis a fyddai wedyn yn cael eu hadolygu. Er bod panel y GDC wedi gosod sancsiwn, roeddem yn bryderus nad oedd ei benderfyniad yn ystyried yr holl faterion perthnasol ac felly nid oedd yn mynd i’r afael â difrifoldeb yr achos.

Pam penderfynon ni apelio

Fe wnaethom apelio’r achos – gan ddadlau:

• nid oedd y panel wedi rhoi digon o bwys ar y risg i gleifion
• ni allai’r panel fod yn hyderus y byddai’r cofrestrai’n cydymffurfio ag amodau oherwydd na fynychodd y gwrandawiad
• roedd ystyriaeth y panel o'r ffaith nad oedd gan y cofrestrai fethiannau agwedd, a'i agwedd at hynny, yn ddi-sail
• nid oedd yr amodau'n mynd i'r afael ag anonestrwydd y cofrestrai yn ystod yr ymchwiliad, yr oedd yn ymddangos bod y panel yn ei esgusodi fel teyrngarwch i'w chyflogwr yn hytrach na thrin y risg i'w chleifion yn fwy difrifol.

Roeddem hefyd yn bryderus ei bod yn ymddangos bod y panel yn trin yr unigolyn cofrestredig hwn yn wahanol oherwydd ei llwybr arbennig i gofrestru, a oedd yn wahanol i’r rhai a gofrestrwyd ar ôl ennill cymwysterau proffesiynol. Roedd y gweithiwr cofrestredig hwn wedi gweithio yn y practis ers 15 mlynedd ac, er nad oedd wedi cymhwyso'n ffurfiol fel nyrs ddeintyddol, roedd wedi ennill ei chofrestriad trwy gymal mam-gu a thad-cu y GDC a'i phrofiad fel nyrs ddeintyddol. Roeddem yn credu nad oedd unrhyw sail i farn o’r fath, gan fod hylendid da yn ofyniad sylfaenol mewn unrhyw bractis deintyddol. 

Y canlyniad

Cytunodd y GDC â’n hapêl. Gwnaeth y llys orchymyn cydsynio, gyda chytundeb yr holl bartïon dan sylw. Yn hytrach na gosod amodau ar ymarfer y cofrestrai, cytunwyd y dylid dileu'r cofrestrai o'r gofrestr – gan olygu ei bod wedi'i thynnu oddi ar gofrestr y GDC.