Ymateb i'r ymgynghoriad: Darparu 'man diogel' mewn ymchwiliadau diogelwch gofal iechyd
26 Ionawr 2017
Ymateb i ymgynghoriad yr Adran Iechyd ar 'ddarparu 'man diogel' mewn ymchwiliadau diogelwch gofal iechyd'
Rydym yn croesawu’r cyfle i ymateb i’r ymgynghoriad hwn gan yr Adran Iechyd ynghylch darparu ‘man diogel’ mewn ymchwiliadau diogelwch gofal iechyd. Cynigiwn rai sylwadau cyffredinol, dadansoddiad manwl ac rydym wedi ymateb i rai o'r cwestiynau unigol yn y ddogfen ymgynghori.
Sylwadau Cyffredinol
Mae'r Awdurdod yn cefnogi'r nod o greu diwylliant dysgu ac amgylchedd lle gall gweithwyr proffesiynol drafod materion yn agored i wella perfformiad a gofal cleifion. Rydym yn cytuno â chasgliad Don Berwick yn Addewid i ddysgu – ymrwymiad i weithredu bod diogelwch cleifion yn dibynnu ar ddiwylliant o ddysgu, lle mae methiannau agos a chamgymeriadau yn cael eu trafod yn agored a dysgu ohonynt. Fodd bynnag, rhaid i ddiwylliant agored o rannu gwybodaeth yn gyfrinachol rhwng gweithwyr proffesiynol fod yn gyson â hawliau ac anghenion cleifion a'u perthnasau ac â gofynion priodol safonau ymddygiad proffesiynol a rheoleiddio effeithiol. Nid bod yn agored yn y dirgel yw bod yn agored.
Rydym o'r farn bod gwrth-ddweud sylfaenol rhwng ymrwymiad y Llywodraeth i dryloywder ac atebolrwydd, fel y'i mynegir drwy'r ddyletswydd gonestrwydd, a'r cynigion yn y papur hwn ar gyfer adrodd yn ddienw a chyfrinachol.
Nid yw'r term 'mannau diogel' yn ddeniadol i ni. Mae iaith mannau diogel wedi'i defnyddio ers amser maith i amddiffyn plant ac oedolion sy'n agored i niwed. Mae’n amlwg nad yw’n apelio at gymhwyso’r iaith hon i weithwyr iechyd proffesiynol fel pe baent yn ddioddefwyr gwallau diogelwch cleifion. Fodd bynnag, os yw gweithwyr proffesiynol i gael eu hystyried yn 'ddioddefwyr' yna dylid nodi eu bod yn 'ail ddioddefwyr' i'r 'dioddefwyr cyntaf ac amlwg': cleifion.
At hynny, mae'r term 'mannau diogel' wedi'i fabwysiadu'n ddiweddar gan wahanol garfanau pwyso sy'n hawlio 'mannau diogel' lle gallant fod yn rhydd o unrhyw ddadl neu her gyhoeddus. Ni welwn unrhyw reswm pam na ellir defnyddio 'ymholiad cyfrinachol' neu ymchwiliad fel y mae wedi'r cyfan yr hyn a gynigir. Rydym yn defnyddio 'ymholiad cyfrinachol' yn lle 'man diogel' yn yr ymateb hwn.
Rydym yn croesawu gwersi y gellir eu dysgu gan sectorau eraill i wella diogelwch mewn gofal iechyd. Mae’r ddogfen ymgynghori yn rhoi sylw arbennig i’r diwydiant cwmnïau hedfan a nodwn y gwersi defnyddiol y mae Carl Macrae wedi’u dysgu o’r sector hwnnw. Trafododd yr angen i system gofal iechyd y DU ddatblygu diwylliant 'rhannu atebolrwydd' lle mae'r holl staff yn gweld diogelwch cleifion fel rhan o'u rôl a'u cyfrifoldeb.
Nodwn y gwrth-ddweud rhwng ymchwiliadau cyfrinachol a gweithrediadau rheoleiddio proffesiynol. Mae'r ddogfen ymgynghori'n ei gwneud yn glir pe bai 'risg uniongyrchol i ddiogelwch cleifion' o unrhyw wybodaeth a ganfuwyd mewn ymchwiliad cyfrinachol, yna byddai'r wybodaeth yn cael ei chyfeirio at reoleiddwyr proffesiynol neu awdurdodau perthnasol eraill. Bydd angen i'r Adran Iechyd a'r Gangen Ymchwilio i Ddiogelwch Gofal Iechyd (HSIB) weithio'n agos gyda phob un o'r wyth rheolydd proffesiynol sy'n gweithredu yn Lloegr i benderfynu'n ddibynadwy beth sy'n gyfystyr â 'risg cyhoeddus'.
Nodwn hefyd, gan fod pwerau HSIB yn berthnasol i Loegr yn unig, y bydd hyn yn creu amrywiadau gweithredol ar gyfer y rheolyddion sy'n berthnasol i'r DU neu Brydain gyfan.